Good morning

Мунӧм висьӧмӧй (мамӧй тадз шуӧ быдлаті шӧйтны радейтӧмӧс) нуӧдіс менӧ весиг Тартуӧдз. Тайӧ Эстонияса карас таво вӧлі студентъяслӧн конференция IFUSCO. ИФУСКО – быд вося конференция, код ветлӧдлӧ карысь карӧ.

IFUSCO2018-лӧн офиц.логотип

Тайӧ вӧлі менам медводдзаысь суйӧрсайӧ ветлӧм. 

Гӧгӧрвои, мый Россияӧ кокниджык пырны, а абу петны татысь (таможня вылын Россиысь петігӧн прӧверкаясыс унджык тшупӧдаӧсь). Мӧд му ру заводитӧ ӧвтны самӧй границасяньыс нин: Россияысь петысьясӧс паныдалӧ (стилизуйтӧм жӧ кӧнкӧ а) крепостя-замока сяма Эстония дӧрӧпаса керка. 

Но автобусысь петӧм бӧрын медводдзаяс лыдын синмам уси… Сизима кодзулыс. Сійӧ и тан, вӧлӧмкӧ, татшӧм жӧ, кыдз гортын либӧ Сыктывкарын. Мися, кыдз и ассьыд, он тай небось пышйы, ставыс ӧти енэж  улынӧсь, кӧть ся кутшӧм архитектура эз вӧв матігӧгӧрын да кутшӧм дӧрапасъяс эз дӧлавны керкаяс вылын.

Коми муысь делегация

IFUSCO вылӧ йӧзыс волӧны, мед асьныссӧ петкӧдлыны да мукӧдӧс видзӧдлыны. Докладъяс тан юргӧны уна-уна кыв вылын. Он кӧ гӧгӧрво кывсӧ – век жӧ интереснӧ тайӧс юргӧмсӧ кывзыны. Менам коми кывъя докладӧ вӧлі  литература тема вылӧ да йитчӧма Алексей Поповлӧн «Шань олыся» повесьтӧн. Докладӧн петкӧдчысь вӧлі вель уна, та вӧсна петкӧдчӧмъяссӧ юклӧмаӧсь 4 лун вылӧ. Темаяс вӧліны унапӧлӧсӧсь: медыджыд юкӧн, дерт жӧ, босьтіс лингвистика, сыысь кындзи уджалісны и литература, фольклор, культура, история, общество и PR секцияяс. Финн-йӧгра регионъяс вӧліны петкӧдлӧмаӧсь быд боксянь зэв паськыда.

Докладъяс кындзи программаыс вӧлі зэв озыр. Колян ИФУСКО вылын вӧвлӧмаяс нин шуисны, мый организация боксянь тавося конференция вӧлі медбурӧн. Петкӧдчӧмъяс кындзи позис ветлыны и финн-йӧгра кинояс вылӧ, мастер-классъяс вылӧ.

Ветлім ми и ижора кывйысь лекция вылӧ, кӧн тшӧтш висьталісны и водь да ливскӧй кывъяс йылысь. Медся повзьӧдланаӧн тайӧ лекция вылас вӧлі статистикаыс: прамӧя тайӧ кывъясӧн сёрнитӧны 1-2 морт да 20 кымын морт бара кыдзкӧ-мыйкӧ гӧгӧрвоыштӧны. 

Дерт, тані тшӧтш локтӧны и мӧвпъяс: оз-ӧ коми кывным тайӧ жӧ туйӧдыс ӧні мун. Гашкӧ, коркӧ воас сэтшӧм лун, кор комиӧн сёрнитысьяссӧ позяс ки чуньясӧн лыддьӧдлыны… Мед эськӧ оз жӧ да!

Лунся официальнӧй юкӧн бӧрын вӧліны и рытпукъяс, кӧн ставӧн сьылім да йӧктім финн-йӧгра тематика вылӧ, тӧдмасим ӧта-мӧдкӧд. 

Шуам, тӧдмасим Венгрияысь Богата нима нывкӧд, код висьталӧ, мый сылӧн век проблема тӧдмасьны роч йӧзкӧд. Сійӧ висьталӧ: «Здравствуйте, я – Богата». Сылы вочавидзӧны: «эмм...хорошо.. А зовут-то Вас как?». А дженьдӧдӧмӧн нимыс на – Боги. Сідзкӧ, дженьыд нимнас абу жӧ ёна кокни тӧдмасьнысӧ.

Тайӧ ветлӧмыс на зэв аслыспӧлӧсӧн вӧлі сы серти, мый менам чужан лун веськаліс IFUSCO кад вылӧ. Нимкодь вӧлі, кор 12 час войын уна сикаса войтыр котыр комиӧн чолӧмаліс менӧ 22 арӧс тыртӧмӧн. 

Нуӧдлісны миянӧс и эстонскӧй национальнӧй музейӧ. Сэтысь петігӧн унаӧн шуисны, мый медводдзаысь пӧ музейын эз вӧв гажтӧм. Музейыс збыльвылӧ зэв, кыдз тай ӧні шуӧны, инновационнӧй. Танi весиг аслыд позьӧ вӧлі лоны 3 секунда кежлӧ экспонатӧн!

Тартуса музейын экспонатъяс (проекция)

 А медся паськыд пешеходнӧй переходыс мунӧ … музей пытшкӧстіыс!

Тартуса музейын ми аддзим и коми керка (коді, кыдз нывъяс казялісны, зэв правильнӧя тэчӧма… асланым мукӧд музейясын татшӧм стӧчлуныс оз век паныдась), а ёртным на стенса баннер вылысь аддзис ассьыс рӧднялысь фотосӧ! Мыйсӧ он и аддзыл Тартуса музеяд!

 Татшӧм ногӧн ми «гӧститім» и мукӧд финн-йӧгра войтыр дорын.

Бӧръя лунӧ нин, кор докладъяс вӧліны лыддьӧмаӧсь, мастер-классъяс нуӧдӧмаӧсь, миянӧс юклісны кык группа вылӧ да мӧдӧдісны экскурсия вылӧ. Ӧти джынйыс муніны Чудскӧй ты дорӧ, мӧдъяс – Выру обласьтӧ.

Коркӧ класс витӧдын буракӧ, 9-ӧд май водзвылын история урок вылын велӧдысь сетіс миянлы небӧг, кӧн вӧліны пасъялӧмаӧсь война вылын усьӧмаяс да тӧдтӧг вошӧмаяс, да тшӧктіс корсьны рӧдвужнымӧс. Тайӧ небӧгсьыс ме аддзи аслам прадедлысь нимсӧ да индӧдъяс, кодӧс и аслым пасйи: 1944 г. погиб близ г. Выру. Помнита, велӧдысь содтіс, мый тайӧ индӧдъяссӧ колӧ зарни вензеля кабалаӧ гижны да син моз видзны.
Сэк ёнасӧ эг на гӧгӧрво, кӧн тайӧ иныс, но мыйлакӧ стӧча нин тӧді, мый ме сэтчӧ быть коркӧ ветла.

Сійӧн, кор IFUSCO вылын коліс бӧрйыны кытчӧ мунны: Выруӧ либӧ Чудскӧй ты дорӧ, бӧрйынысӧ мен эз дыр ков. Ог тӧд, мый виччыси тайӧ ветлӧмсьыс, мыйла сійӧ мен коліc, эг на гӧгӧрво. Гашкӧ, гӧгӧрвоӧмыс сёрӧнджык меӧдз локтас.

Висьтавны кӧ тайӧ экскурсия йылысь практическӧйтор… менӧ со мый дивитіс. Выруӧдз ми унакодь мунім автобусӧн… и автобусас йӧзыс лӧня узисны юръясӧн ӧшинь стеклӧ дорӧ инмӧдчӧмӧн (!). Вӧлӧмкӧ, тадз узьнытӧ позьӧ жӧ! Туйыс эз пыркӧд сідз, мый стеклӧ дорӧ инмӧм бӧрын и юртӧ и ӧшиньсӧ писькӧдан.

Та вылын миян ветлӧмным и помасис. Сыктывкарӧ локтім Вежа Петыркар пыр. Автобусысь петӧм бӧрын кутшӧмкӧ кад на дивуйтчыштім сыӧн, мый ставыс тан сёрнитӧны рочӧн (весиг касса вылын кӧсйытӧг висьтавсис “good morning”), мый сьӧмсӧ сэсся евросянь бӧр шайтъясӧ юрын вуджӧдны оз ков.

Кӧсйи эськӧ гижны, мый Чужанінлысь дуксӧ ми кылім, кор сӧмын на матыстчим граница дорӧ, либӧ кор кок пӧлӧн на сувтім ас му вылӧ… Тадз кӧ шуа – гижӧдӧ помасяс вылі руӧн, кыпыда, зэв патриотичнӧя… Но тайӧ оз ло збыльторйӧн. Збыльсӧ шуа ог филологично-тактичнӧя: Россияӧ воӧмсӧ ми гӧгӧрвоим Балтийскӧй вокзал асмогасянінысь ӧдзӧс восьтӧм бӧрын, кор аддзим сэтысь серпассӧ да лолыштім дукнас. Сэк некутшӧм майшасьӧм ни гӧгӧрвотӧмтор эз коль, весиг “good morning”-ыд зэв ӧдйӧ вунсис – ми Россияынӧсь.